Chcemy zmiany prawa dla zwierząt! Zmień razem z nami los zwierząt w Polsce! To jest ten czas!

Szanowny Pan
Zbigniew Ziobro
Minister Sprawiedliwości
Prokurator Generalny

Dotyczy: Egzekucji przepisów karnych Ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ochronie zwierząt przez organy ścigania i sądy powszechne

Fundacja Czarna Owca Pana Kota i Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt Ekostraż w 2015 roku monitorowały egzekucję przepisów karnych Ustawy o ochronie zwierząt przez organy ścigania i sądy powszechne w latach 2012-2014. Monitoringiem objęto 1/3 wszystkich sądów i prokuratur rejonowych oraz wszystkie wojewódzkie komendy policji. Łącznie monitorowaliśmy około 300 instytucji i zbadaliśmy 897 spraw o przestępstwa przeciwko zwierzętom, które trafiły na wokandy sądów.

W trakcie monitoringu odkryliśmy kilka bardzo niepokojących tendencji, na które chcemy zwrócić uwagę Pana Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego:

1. 74,1% spraw o przestępstwa z Ustawy o ochronie zwierząt zarejestrowanych w jednostkach badanych prokuratur rejonowych w latach 2012 – 2014 zostało zakończonych odmową wszczęcia dochodzenia lub jego umorzeniem, zaledwie 19,2% spraw zakończyło się przesłaniem przez oskarżyciela publicznego aktu oskarżenia do sądu.
2. 53,7% sprawców przestępstw przeciwko zwierzętom zostało skazanych przez sądy w tym okresie na karę pozbawienia wolności, której wykonanie zawieszano warunkowo w 86% przypadków. Kara była warunkowo zawieszana nawet gdy sprawca skazywany był za przestępstwo znęcania się w typie kwalifikowanym szczególnym okrucieństwem lub gdy odpowiadał jednocześnie za popełnienie dwóch przestępstw przeciwko różnym zwierzętom w typie kwalifikowanym. Na tego typu symboliczne kary skazano m.in. sprawcę znęcania się nad kotem, który spalił go w piecu centralnego ogrzewania, sprawcę pobicia tchórzofretki drewnianą pałą, sprawczynię zabicia psa poprzez odcięcie mu głowy na pieńku przy użyciu siekiery. W przypadku znęcania się nad zwierzętami tzw. hodowlanymi wyroki były najczęściej umarzane.
3. Sądy sporadycznie orzekają wobec sprawców przestępstw przeciwko zwierzętom kary wolnościowe o znacznym stopniu dolegliwości, np. ograniczenie wolności (w latach 2012 – 2014 zastosowano ją tylko wobec 17,9% skazanych z Ustawy o ochronie zwierząt). Nawiązki na cel związany z ochroną zwierząt orzekane są wobec 40,4% skazanych za przestępstwa przeciwko zwierzętom. Średnia wysokość zasądzonej nawiązki w badanym okresie była stosunkowo niska i wynosiła 740 zł. Życie lub cierpienie zwierząt wyceniane jest przez sądy już od 100 zł grzywny samoistnej.
4. Sądy w większości przypadków zwalniały skazanych za przestępstwa z Ustawy o ochronie zwierząt od zapłaty kosztów sądowych (54,3%) i opłat sądowych (58,4%).

Na bazie zebranych w trakcie monitoringu danych przede wszystkim postulujemy:

1. Wprowadzenie do Ustawy o ochronie zwierząt uprzywilejowanego typu przestępstwa związanego z niehumanitarnym traktowaniem zwierząt. Za jego popełnienie odpowiadałby sprawca czynu prowadzącego do skutków tożsamych lub porównywalnych ze znęcaniem się, o ile działa on z winy umyślnej w zamiarze ewentualnym lub czyn ten jest skutkiem naruszenia przez niego reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach. Za czyn zabroniony popełniony w tego rodzaju okolicznościach (tj. bez zamiaru bezpośredniego konstytuującego znamiona podmiotowe przestępstwa znęcania się nad zwierzętami ) karą adekwatną dla sprawcy wydaje się grzywna samoistna lub ograniczenie wolności oraz środek karny w postaci nawiązki na cel związany z ochroną zwierząt.
2. Podniesienie wysokości kar za obecnie stypizowane w Ustawie o ochronie zwierząt przestępstwa (niehumanitarne / nieuzasadnione uśmiercanie zwierząt; znęcanie się nad zwierzętami) w typie podstawowym oraz kwalifikowanym. Od wejścia w życie Ustawy o ochronie zwierząt w 1997 roku kary za określone w niej przestępstwa zostały nieznacznie podniesione przez ustawodawcę tylko raz, w 2011 roku.
3. Orzekanie wobec sprawców przestępstw przeciwko zwierzętom przede wszystkim kar wolnościowych o znacznym stopniu dolegliwości (ograniczenie wolności polegające na obowiązku świadczenia kontrolowanej pracy społecznej na rzecz zwierząt) zamiast kar pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem ich wykonania na okres próby.
4. Zwiększenie częstotliwości orzekania wobec sprawców przestępstw przeciwko zwierzętom określonych w Ustawie o ochronie zwierząt środków karnych (nawiązka na cel związany z ochroną zwierząt, zakaz posiadania zwierząt).

Zaniepokojeni wynikami przeprowadzonego przez nas monitoringu zwracamy się do Pana Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego o wywarcie swoim autorytetem wpływu na podległe jednostki prokuratur rejonowych oraz sądy rejonowe w zakresie egzekucji zapisów Ustawy o ochronie zwierząt i wdrożenia naszych rekomendacji w życie. Prosimy o objęcie osobistym nadzorem tych spraw i pokazanie, że przemoc wobec zwierząt nie może być przez organy wymiaru sprawiedliwości traktowana jako sprawy mniej istotne, bagatelizowane czy pozostające w obszarze „niskiej społecznej szkodliwości”.

Społeczeństwo polskie od wielu lat oczekuje takiej zmiany – 94% osób ankietowanych w ramach monitoringu uważa, że kary za przestępstwa wobec zwierząt są zbyt niskie. 63% ankietowanych przedstawicieli organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną zwierząt i 57% obywateli domaga się ponoszenia odpowiedzialności karnej przez sprawców cierpienia zwierząt, którzy nie działali z umyślnym zamiarem wyrządzenia krzywdy zwierzęciu.

Wraz z tysiącami Polaków i Polek uważamy, ze pora na wprowadzenie znaczącej zmiany również dla zwierząt. Liczymy, że Pan Minister i Prokurator Generalny wesprze nasze starania w tej kwestii i podejmie działania o które prosimy.

Z poważaniem,
Dawid Karaś, Stowarzyszenie Ochrony Zwierząt Ekostraż
Joanna Wydrych, Fundacja Czarna Owca Pana Kota